رج و رج شمار چیست؟

به هر ردیفی از گره که در یک راستای طولی یا عرضی در یک فرش وجود دارند رج می‌گویند که با تعداد مشخص شده‌ای بافته می‌شود. اما رجشمار را می‌توان در هر هفت سانت از فرش جستجو کرد به این صورت که در هفت سانتیمتر از عرض یک فرش چه تعداد گره وجود دارد. به طور مثال در یک فرش 100 گره دیده می‌شود که آن را با رجشمار 100 معرفی می‌کنند.

چگونه رج فرش را بشماریم؟

در هنگام خرید فرش عوامل کیفی مختلفی را باید در نظر بگیریم. یکی از مهم‌ترین فاکتورهایی که باید به آن بیشتر دقت کنیم رجشمار فرش می‌باشد. هرچقدر تعداد گره یا رجشمار در یک فرش بیشتر باشد مرغوبیت آن بهتر است پس سعی کنید فرشی را انتخاب کنید که دارای تراکم مناسبی باشد. مسئله‌ای که در اینجا ذهن خریدار را مشغول می‌کند چگونگی شمردن رج‌ها می‌باشد. برای این کار راه‌های مختلفی را می‌توان در نظر گرفت که به چند مورد آن اشاره می‌کنیم.

نحوه محاسبه رج 

هر فرشی بر پشت خود یک شناسنامه یا برچسب دارد که نشان دهنده فاکتورهای بافت از جمله تعداد رج‌های بافته شده یا رجشمار می‌باشد. این روش بهترین و آسانترین راه برای فهمیدن تعداد رج‌های یک فرش است. این برگه از طرف بافنده فرش برای کمک به خریداران بر روی فرش نصب شده که با توجه به آن می‌توان از تعداد رج اطلاع یافت. یکی از راه‌های اطلاع از تعداد رج، استفاده از خود نقشه‌ی اولیه فرش می‌باشد اما این نقشه در دسترس عموم نبوده و برای همگان امکان‌پذیر نمی‌باشد. همچنین این تعداد به شانه نیز معروف است و مردم عاد تعداد رج را اسم شانه می‌شناسند.

همانطور که گفتیم برای شناخت رجشمار باید تعداد گره‌ها را شمارش کرد. همین راه حلی مناسب برای دانستن تعداد رج یک فرش است. برای این کار ابتدا با یک مترسنج، اندازه عرضی فرش را مطلع می‌شویم و سپس عدد به دست آمده را بر تعداد رجشماری که قبلا به دست آورده بودیم تقسیم می‌کنیم. به طور مثال یک فرش عرضی یک و نیم متری دارد که رج شمار آن ده است پس با راه حل گفته شده عدد به دست آمده 15 می‌شود. 15 را ضرب بر تعداد رجشماری می‌کنیم که در یک فرش موجود است. اگر تعداد را هزار در نظر بگیریم تعداد رج‌های فرش 1500 می‌باشد.

عوامل موثر در کیفیت رج فرش

هر فرشی که بافته می‌شود دارای تعداد بی‌شماری از گره و رج است که عامل اصلی و مهمی در تعیین کیفیت یک قالی یا فرش می‌باشد. عوامل موثری را در کیفیت رج فرش می‌توانیم در نظر بگیریم که به طور خلاصه آن‌ها را بیان می‌کنیم. 

نحوه دفعه زدن

برای بافت یک فرش به دفعات خیلی زیادی دفعه بر روی گره و رج‌ها کوبیده می‌شود که این کوبیدن‌های مکرر می‌تواند بر روی کیفیت رج‌ها اثری مثبت یا معکوس بگذارد. این بافنده است که می‌تواند این معیار را تغییر دهد و در کیفیت رج‌های بافته شده اثر مثبتی داشته باشد. اگر به درستی و یکنواخت دفعه زدن انجام شود رج‌های فرش مرغوبیت خود را حفظ می‌کنند و در نهایت بافت عالی به دست می‌آید که دارای رج‌های منظم و مرتبی است و بالازدگی و پایین زدگی در این موارد دیده نمی‌شود.

نوع الیاف

هر فرشی با الیاف یا نخ‌های مخصوص به خود بافته می‌شود. اگر این نخ‌ها کیفیت مناسبی نداشته باشند به طور مثال نخ پوسیده شده باشد، رجی که بافته می‌گردد در مرور زمان و یا در حین بافت بر اثر برخورد با دفعه خراب یا پاره می‌شود. بنابراین داشتن الیاف مناسب برای بافت از مهمترین مشخصه‌ای است که در کیفیت یک رج موثر می‌باشد. در انتخاب نخ فرش برای بافت باید دقت زیادی نمود تا بافتی یکنواخت را به دست آورد.

پود زنی فرش

برای ثبات و بالا بردن دوام رج‌های بافته شده در هر فرش باید انواع پود زنی بر روی فرش انجام گردد. این پودها به دو دسته پود نازک و پود کلفت تقسیم بندی می‌شوند که مانع از حرکت کردن یا بالازدگی و پایین زدگی یک رج می‌شوند. پود نازک ضخامت پود نازک را می‌توان به ضخیم بودن یک مو تشبیه نمود که در پشت فرش خود را نشان نمی‌دهد اما تاثیری چشمگیری بر روی بافت ایجاد می‌کند. در نهایت پود کلفت بر روی رج‌ها قرار می‌گیرد که باعث می‌شود رج بافته شده بهتر خود را به نمایش بگذارد.

تشخیص کیفیت فرش بر اساس رجشمار

همان‌طور که اشاره نمودیم اصلی‌ترین معیار در کیفیت یک فرش داشتن میزان بالایی از رجشمار است. به طور کلی هر فرشی که دارای رجشمار بالایی باشد، به این معنی است که ضخامت و تراکم بیشتری دارد و در نهایت کیفیت فرش بهتر خواهد شد. اگر به دنبال فرشی با طول عمر زیادی هستید حتما به سراغ فرشهای بروید که دارای رجشمار بیشتری هستند و این را می‌توان از چند شانه بودن یک فرش تشخیص داد. فرش‌های 2000 شانه از بهترین محصولات بازار می‌باشند و تا سال‌های زیادی شما را از خرید دوباره بی‌نیاز می‌کنند.

بهترین راه حلی که برای تشخیص کیفیت یک فرش می‌توان در نظر گرفت محاسبه میزان رجشمار است که در قسمت‌های قبل به طور کلی به آن اشاره کردیم. میزان تراکم یا همان تعداد رج‌هایی که به طور عمودی و افقی بر روی این محصول قرار دارند ماندگاری فرش را بالا برده و به همین مقدار بر روی قیمت این کالا نیز نقش اساسی را ایفا می‌کند. فرش‌های که دارای رجشمار بالایی هستند به مراتب گران‌تر است ولی به بهترین نحو می‌توان از طول عمر مفید آن استفاده نمود.

نتیجه گیری از رج و رج شمار

در این مطلب تمام تلاشمان بر این بود که تعریف درستی از رج و رجشمار ارائه دهیم و تاثیری که رج بر روی کیفیت یک فرش دارد را به خوبی شرح دادیم. به طور کلی رج از ارکان اصلی یک فرش می‌باشد و کسی که علاقه به تهیه فرش باکیفیت دارد باید به خوبی در مورد رجشمار فرش بداند. در این مطلب تمام اطلاعات مربوط به این مبحث به صورت کلی بیان شد. امید است که مطلب ارائه شده بتواند در راستای انتخاب بهترین فرش ماشینی به شما کمک کند.